نایاب ترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 30

تو پوست کسی افتادن-کسی را وسوسه کردن

حیوون-نگا. حیوان
داوطلب-خواستار-نامزد

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن
انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

 

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن

باطله-چیزی که ارزش خود را از دست داده است

 
ریز بافت-پارچه یا فرش طریف

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

ددم وای-وای پدرم-برای اظهار تاسف یا مزاح و شوخی گفته می شود

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن
از لجِ(از سر لجاجت، از روی خشم)
برفک-دانه های سفیدی که در دهان نوزادان پدید می آید-بخار یخ بسته-نقطه های سفید روی تصویر
 

پنج تن-محمد-علی-فاطمه-حسن و حسین

از خنده روده بر شدن(از شدت خنده بی‌حال شدن)

حواس نداشتن-گیج و منگ بودن-حواس پرت بودن

از بای بسم الله تا تای تَمَت(از اول تا آخر، از سیر تا پیاز)

دَم کسی را دیدن-رشوه دادن-آجیل دادن

خانه تکانی-پاکیزه کردن خانه و وسایل خانه به صورنی اساسی در آغاز هر سال

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

زنگ دندان ماندن-زمان درازی گرسنه ماندن

ته جرعه-باقی مانده از نوشیدنی

پَهن آباد-پول بسیار ناچیز و کم ارزش

بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده

عینک ذره بینی بسیار قوی

بار-آنچه برای پختن در دیگ بریزند-اجاق
اهل عمل-کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند

زانو انداختن شلوار-کش آمدن پارچه ی شلوار در قسمت زانو

ته ریش-ریش اندک

 

دست بردار-دست بردارنده-ترک کننده

 

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند

 

پُخ-واژه ی ترکی به معنی مدفوع

اَنَک شدن-تحقیر شدن-خجالت کشیدن

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم

 

خارش گرفتن-به خارش افتادن بدن

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

جود-یهودی-حهود
 

زبان به دهان نگرفتن-پیوسته گریه کردن-آرام نگرفتن

پرچانه-پرگو-روده دراز-وراج

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت
این در و آن در زدن-برای انجام کاری کوشش بسیار کردن
پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال
دل-معده

دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

تخم پس انداختن-بچه ساختن-بچه به دنیا آوردن

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

در قوطی هیچ عطاری یافت نشدن-به کلی نایاب بودن

زیاده روی کردن-اسراف کردن-افراط کردن

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

خرمن-انبوه و پرپشت

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

بغداد خراب-شکم گرسنه
زبان ریزی کردن-زبان ریختن
خاطر خواه-عاشق-دل باخته

 

حاضر جواب-کسی که برای هر موردی پاسخ آماده دارد
 

روی باد هوا بودن-سست و بی پایه بودن

رده-حرف زشت یا نامربوط

خُرخُر-آواز نفس شخص خوابیده

دعوا راه انداختن-سبب جنگ و جدال شدن

حرز جواد کسی بودن-پیوسته با کسی بودن

اجاق(دودمان)

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

 

تو سری خور-آدم زور شنو-خوار و زبون
دست زدن-لمس کردن
فرمان چرخیدن به سمت چپ در آموزش نظامی

خون کسی را کثیف کردن-کسی را بسیار عصبانی کردن

پُرتابل-قابل حمل

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن

 

پولکی بودن-عادت داشتن به گرفتن رشوه-بدون پول کاری را انجام ندادن

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

چراغان شدن-جشن گرفتن
انداختنی-جنس نامرغوب

پیش کردن-راندن به جلو

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن
ریشو-دارای ریش بلند

حلال طلبی-نگا. حلال یابی طلبیدن

دُهُل دریده-بی شرم-ناپارسا

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

زیگزاک-خط شکسته-کنگره دار

زبان تلخی-درشت گویی-گفتار خشن

چوب به آستین کسی کردن-به سختی تنبیه کردن-به سزای عمل رساندن

بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.
پا-حریف
پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق
 

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

آن سرش ناپیدا بودن(برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود)

رسوایی بالا آوردن-کاری مایه ی رسوایی و شرمساری کردن
در تاریکی روشنایی را پاییدن-به طور نهانی مراقب کسی یا چیزی بودن

چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

دلداری دادن-تسلی دادن

خوش محضر-شیرین سخن-خوش مجلس
چینی بند-چینی بند زن

جرات دادن-دل دادن-دلیر کردن

چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن
دود دادن سبیل کسی-ادب کردن-تنبیه کردن-شکست دادن

 

حنای کسی رنگ نداشتن-اعتبار نداشتن-دارای نفوذ نبودن

پشت پا پزان-آیین و رسم پختن آش پشت پا. آش پشت پا

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن
چرب زبان-خوش سخن-چاپلوس
خرده کاری-کار جزیی

چرکمرده-نگا. چرکمُرد

جان کلام-اصل مطلب

پی گرفتن-دنبال کردن کار
تار-از محلی راندن

بد و بیراه-ناسزا-حرف زشت-گفته ی رکیک-متلک

جانمی-کلمه ای که در مقام خوش آمد و تقدیر از کسی می گویند

پس افتاده-بچه ی کسی

 

ریقش را در آوردن-بیرون آوردن مواد درون امعا و احشا

 

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی
آبِ آب(آبکی، بی‌مایه، بیرنگ)

بغداد آباد-شکم سیر
دُم بریده-زرنگ و ناقلا-بدجنس

از راه به‌در بردن(فریب دادن، اغوا کردن)

بیخود-بی مصرف-بدرد نخور

 

اهل کوفه-سست پیمان-بی‌وفا و غیرقابل اعتماد

چله دار-کسی که در روز چهلم مرگ عزیزی عزاداری کند

 
اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)
 

پرت و پلا-تار و مار-پراکنده-بی معنی-مزخرف

پُر توپ-خشمگین

پول خرد-پول سکه ای

آفتاب گز کردن-ولگردی کردن

 

ترکه-آدم باریک و بلند

آش دهن سوزی نبودن(زیاد جالب نبودن، اهمیت زیادی نداشتن)

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

به عرب و عجمی بند نبودن-هیچ پشت و پناهی نداشتن

توجیهی-برنامه های توضیحی

به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس

دده مطبخی-آدم کثیف و بد بو

آب و گِل(بر و رو، سرشت آدمی)

 

با کسی سرشاخ شدن-با کسی در آفتادن

خاله خرسه-دوست نادان

دون پاشیدن-دانه دادن به پرندگان-در باغ سبز نشان دادن-وعده دادن

دست به گریبان شدن-با هم به جدال پرداختن-گلاویز شدن
چاشنی کردن-چیزی را با چرب زبانی به کسی قالب کردن

دیمی حرف زدن-سخن گفتن بدون اندیشیدن-حرف بی هوده و مفت زدن

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

دهان کسی چاییدن-آرزوی محال داشتن-از عهده ی چیزی بر نیامدن

جان به جان کسی کردن-محبت بی اندازه به کسی کردن

الف الف کردن(قاچ‌قاچ کردن)

خوشبختانه-از حُسن اتفاق

بازیگوش-شیطان و حرف نشنو-بازی دوست

از چپ و راست-از همه سو-از همه جا

پا توی کفش کسی کردن-با کسی در افتادن-به آزار کسی برخاستن

پس بودن-عقب افتادن از دیگران

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

جود-یهودی-حهود

بستن کسی به دم خود-همیشه کسی را همراه داشتن

خوش خوراک-نگا. خوش خور

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن
خَرخَری کردن-حرکات ابلهانه از خود درآوردن-خل بازی درآوردن
چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

رفتن با سر-نهایت شوق و اشتیاق برای انجام کاری

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن
آتش بی‌باد-ظلم-می

چِک کشیدن-حواله کردن با بانک به وسیله ی چک

خوش ِ کسی بودن-به هنگام شگفتی مانند چشمم روشن! گویند

 

دم حجله کشتن گربه-زهر چشم گرفتن برای نخستین بار

حرز جواد کسی بودن-پیوسته با کسی بودن

روی دوش کسی سوار شدن-بر کسی مسلط شدن

تکان نخوردن آب از آب- آب از آب تکان نخوردن

ارزانی(بخشیدن، دادن)

چله گرفتن-نگا. چله داری کردن

توان انجام کاری را داشتن

خرده خرده-کم کم-رفته رفته

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی
چار شاخ ماندن-بی حرکت ماندن به علت درد کمر یا از روی ترس یا تعجب

ترتیب کسی را دادن-کسی را تنبیه کردن-به حساب کسی رسیدن

اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

 

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

خدیجه خبرکش-خبر چین و دو به هم زن
بالاخانه را اجاره دادن-تهی مغز بودن-افکار ابلهانه داشتن

 

خلا-مستراح

پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن

 
تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن

خل و ول-دیوانه-ساده لوح

دان دان شدن-دانه بستن عسل و شیره و روغن و مانند این ها

پاشویه-دیواره ی حوض-آبروی کنار حوض

بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

آلبالو گیلاس چیدن(نگاه کردن و ندیدن)

خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد

به هوس چیزی افتادن-مایل به چیزی شدن-به یاد چیزی افتادن و آن را خواستن

 
پرچانه-پرگو-روده دراز-وراج
چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن
الدنگ(بیکاره، مفتخور، بی‌غیرت)

 

تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن

دستمال سفره-پارچه ای که کنار سفره می نهند تا با آن دست و لب را از غذا پاک کنند

آبشان از یک جوی نرفتن-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن
بی رگ-بی غیرت-بی حس
 

زیر سازی-ساختن قسمت زیرین جاده
 

چغاله بادام-بادام نارس

خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا

خاک به سری کردن-همبستر شدن زن با شوهر

آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)

آبدار-سخت-شدید-سنگین

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن

دست کسی را توی حنا گذاشتن-کاری را به کسی تحمیل کردن

دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن
روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن

دور از جناب ب-لانسبت

پیش بینی کردن کار یا شخصی

آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)

بنگی-معتاد به حشیش

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

از قلم افتادن(فراموش شدن، مورد بی‌مهری قرار گرفتن)

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

 

 

انگولک کردن(سر به سر گذاشتن، با انگشت به چیزی ور رفتن، انگشت رساندن)

تریاک مال-کسی که تریاک را برای فروش لوله می کند

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

 

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

حمام زنانه-جای پر سر و صدا و شلوغ
حاشیه رفتن-سخنان دور از موضوع گفتن-منحرف شدن از مطلب
دمیدن توی لوله ی شیپور-خوابیدن و خرناس کشیدن
در دار-دارای سرپوش

داد و قال-داد و فریاد-قیل و قال

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

چرخ کردن-دوختن با چرخ خیاطی-خرد کردن گوشت با چرخ گوشتی

خودفروشی کردن-فاخشگی کردن-خیانت کردن

جَفت-چوب بست انگور
آشنایی دادن-خود را معرفی کردن
ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

خاله قزی-دختر خاله-خویشان و بستگان

شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷

پا پی شدن-تعقیب کردن-در صدد تحقیق بر آمدن

پَتَه-کاغذ مقوایی-مهره ی فلزی به جای پول-ژتون

 

چوب بندی-داربست

 

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن
جَر-پیچ و خم راه
چشم دریده-خیره-درآمده

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

اجباری-خدمت سربازی

 
دست به سینه-آماده ی فرمان-در نهایت ادب و احترام

 

حساب ماست بندان یزد-حساب ساختگی

بد قواره-بد ریخت-بد ترکیب

روز بد نبینی-امیدوارم به سرت نیاید
جاگرم کردن-در جایی ماندن

زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه
بزنگاه-نقطه ی ضعف-سر وقت-موقع حساس-زمان مناسب

تَک-بی نظیر-مفرد-تنها

 

چین و خم-پیچ و تاب

خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات

خرده قرض-بدهی اندک

از بیخ گوش کسی گذشتن(در برابر خطری قرار گرفتن و آسیب ندیدن)

دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن
آش آلو شدن(خجالت‌زده شدن، سکه‌ی یک‌پول شدن، کنفت شدن)
پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

از چاله در آمدن و به چاه افتادن(از باران به ناودان پناه بردن)

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

 

پشت نویسی-نوشتن در پشت سند یا حواله برای انتقال آن به دیگری

 

بوی حلوای کسی آمدن-قطعی شدن مرگ کسی
آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)
دق کردن-از غصه مردن

تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

دهان به دهان گذاشتن-دهان به دهان شدن

تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن

پَتی-لخت-برهنه

جغجغه-بازیچه ای برای کودکان که چون آن را به حرکت در آورند صدا می کند

بستن زخم-بسته شدن سر زخم-التیام یافتن زخم-مرهم نهادن و پیچیدن زخم با وسایل زخم بندی

ابرو کج کردن-خشم گرفتن
در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

 

خیسیده-چیزی که آب در آن نفوذ کرده است

جان کلام-اصل مطلب

خارش گرفتن-به خارش افتادن بدن

از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

جان کلام-اصل مطلب

اجل معلق-مرگ ناگهانی

حساب بی حساب-سر به سر-این به آن در-مساوی-هیچ به هیچ

دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن

حرف بی ربط-سخن نامربوط

رستم در حمام-درشت اندام و پهلوان نما

تپلی-گرد و چاق

بفرما زدن-تعارف کردن

بند کردن به کسی-به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

چای دان-جای نگهداشتن چای خشک

 

باد به غبغب انداختن-تکبر کردن-خودخواهی نشان دادن

چله اش افتادن-آبستن نشدن زن

پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن

 

خرمن-انبوه و پرپشت

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

د ِ ؟-واقعن ؟-راستی ؟

آش پختن برای کسی-کسی را برای آزار کسی برانگیختن-برای کسی توطئه‌ای ترتیب دادن

زیر بغلی-نوعی تنبک که پایه ی دراز آن را زیر بغل می گذارند و آن را می نوازند

 

از هول هلیم توی دیگ افتادن-از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن
چتر شدن-بر سر کسی خراب شدن-ناگهانی مهمان رسیدن

اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

از آب درآمدن(نتیجه دادن، تربیت شدن، روشن شدن حقیقت)

آب شدن قند توی دل-لذت بسیار بردن

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد
ترقه فرنگی-بچه ی شرور

دسته گل به آب دادن-کاری به خطا انجام دادن

 

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

رعیت داری کردن-حراست کردن از زیردستان-مورد نوازش و محبت قرار دادن زیردستان

حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن

 

 

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

جگر خون کردن-رنج بسیار دادن

از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

 
بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

خودم جا، خرم جا-تکیه کلام کسانی که همه چیز را از دریچه ی منافع شخصی می بینند. من که دارم گور پدر بقیه
حلقه-واحد چیزهای گرد مانند دو حلقه فیلم-دو حلقه چاه

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما