لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 384

چُر-ادرار

انگشت به دندان گزیدن(متحیر شدن، حسرت خوردن)
پی پیش-کسی که نوبت دوم بازی مال او است
پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی

 

تو دهنی-ضربه ای که به دهان کسی بزنند-سخنی درشت در پاسخ کسی

خجالت دادن-کسی را شرمسار کردن

دل کسی برای چیزی لک زدن-بسیار آرزومند چیزی بودن-سخت در حسرت چیزی بودن

حرامزاده-فرزند نامشروع-آدم بسیار زرنگ و مکار

اله و بله-چنین و چنان

از آب گل آلود ماهی گرفتن(از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن)

 

اشک تمساح-گریه ی دروغین

جنس کسی خرده شیشه برداشتن-آب زیر کاه بودن-حقه باز بودن

دک و دنده-بالا تنه
خان خانم ها-محترم ترین خانم ها-بیش تر به دختر بچه گفته می شود

به گوزی بند بودن-سست و ناپایدار بودن

جِرم-ته نشست هر چیز-آن چه از دود چسبنده بماند

پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک

از جگر گذشتن(نامردی کردن)

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن
خلاص کردن-تمام کردن-کشتن

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن

چاله میدانی-صفت آدم های بی ادب و بی فرهنگ

آب شدن قند توی دل-لذت بسیار بردن

در آمدن از جلوی کسی-با کسی مقابله به مثل کردن-در برابر کسی مقاومت کردن
چماق-چوبدست-گرز

جان کسی را به لب آوردن-سخت آزار دادن-به کسی انتظار دراز دادن

دل و جگر زلیخا-تکه تکه-پاره پاره

زنجیر زن-کسی که در ماه محرم به پشت خود زنجیر می زند

خواربار-ارزاق-خوراک

پل خر بگیری-محل آزمایش-جایی که گریز از آن ممکن نباشد

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

تسمه از کدوی کسی بیرون کشیدن-پاپیچ نشدن-دست برداشتن

از خیر چیزی گذشتن(از چیزی صرفنظر کردن)

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

بشقاب پرنده-سفینه ی بشقاب مانند که از کهکشان آمده است . چیز پرنده ی ناشناس

دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس
بالا آمدن دل و روده-به حالت تهوع افتادن

باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن
جا گرفتن-مستقر شدن-پنهان شدن

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

 

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

 

از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن
اُریب-کجکی-یک بر-یک ور
دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار

ازقحطی‌درآمده(گرسنه‌چشم، آدم ندید‌بدید)

بی مناسبت-نابجا-نامربوط

بی سیرت-بی آبرو

خنک کردن-سرد کردن
دو به هم زنی-دو به هم اندازی
 

رو-وقاحت-دل و جرات-پوشش

دست به کیسه شدن-آماده ی پرداخت پول شدن

چوب خط-چوبی که پس از هر بار بردن کالا روی آن خطی می کشیدند تا بعد شمارش کنند

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

اشهد را گفتن(برای مرگ آماده شدن)

 

رج زدن-ردیف ایستادن-صف بستن-نوشتن مشق به ترتیب عمودی

پیزر به پالان کسی گذاشتن-با دروغ و چاپلوسی کسی را فریفتن-هندوانه زیر بغل کسی گذاشتن

 

دعوت نامه-نامه یا کارتی با درخواست شرکت در یک مجلس یا مراسم-اعلام آمادگی برای پذیرش مهمان در یک کشور دیگر

پاچین-دامن زنانه
آب در هاون کوفتن(کار بی‌هوده کردن)
انگار نه انگار-موضوع را نادیده بگیر!-گویی وجود نداشت

بی معنی- بیخود

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن

روغنی-آلوده به روغن

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

باشگاه-محل گردهمایی گروهی برای ورزش-تفریح و از این قبیل

خِر کسی را گرفتن-نگا. خر کسی را چسبیدن

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

پا سبک کردن-زاییدن-زایمان کردن
از دست کسی در رفتن(کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن)
پِی-دنبال

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

خُل-نیمه دیوانه-سفیه
دست به دست کردن-تردید کردن-کوتاهی کردن-وقت کشتن

در آستین داشتن-حاضر و آماده داشتن

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

پاسور زدن-پاسور بازی کردن
زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

دنیا پسند-آن چه که همه بپسندند

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

پشت دست را داغ کردن-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

زحمت کشیدن-کار کردن

باد زدن-با ایجاد جریان هوا خنکی یا اشتعال پدید آوردن

تاپاله چسباندن-بوسدن محکم و پی در پی
ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

رعیت داری کردن-حراست کردن از زیردستان-مورد نوازش و محبت قرار دادن زیردستان

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

حسن سینه-چاک کسی که به سر و وضع خود توجه نمی کند

خاک به سر کردن-به فکر چاره افتادن-چاره جویی کردن

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

چل زن-زن کوتاه قد

این هلو این هم گلو(مثل آب خوردن، انجام این کار بسیار آسان است)

به تیر غیب گرفتار شدن-دچار حادثه ی ناگهانی شدن-ناگهانی فوت کردن

دختر بچه-دختر کم سن و سال

دُم دار-پر رو-وقیح-دریده

پدر در آوردن-سخت انتقام گرفتن-گوشمالی دادن

بلا گردان-چیزی یا کسی که جلوی آسیب و زیان را می گیرد

داغ و درفش کردن-مجرمی را برای اقرار کردن داغ کردن

 
چوب را از پهنا پرتاب کردن-ناشیانه عمل کردن

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

 

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

 
خدا کند-ای کاش

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن

چروکیدن-چین دار شدن

چش-چشم

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

تَشَر-پرخاش-عتاب-سرزنش آمیخته با فریاد
زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

حمال باشی-به تخقیر به آدم ناشی و بی عرضه می گویند

پا توی کفش کسی کردن-با کسی در افتادن-به آزار کسی برخاستن

راه انداختن-به حرکت انداختن-به کار کردن واداشتن

تو دهن کسی زدن-با سخنی درشت به کسی پاسخ دادن

انگشت‌پیچ-نوعی گز رقیق

زیر و رو کردن-همه جا را به دنبال چیزی گشتن-به هم ریختن

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

بابا-پدر-شخص-در خطاب به هر کسی : برو بابا
اوستاکار(استادکار، ماهر و مسلط)

تو دار-راز نگهدار

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

خنجر زدن از پشت-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای درآوردن

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

جای ارزن نبودن-بسیار شلوغ بودن-جای سورن انداختن نبودن-سگ صاحبش را نشناختن
آش و لاش-به‌کلی متلاشی‌شده-له‌ولورده

 
الفرار-گریز-بگریز !

 

توان هماوردی با کسی را داشتن

تخم مرغ کسی زرده نداشتن-حقه باز بودن
دده مطبخی-آدم کثیف و بد بو

تَفت دادن-کمی سرخ و برشته کردن-بی روغن حرارت دادن

دل دل زدن-نفس نفس زدن-تپیدن شدید قلب
آبکش کردن-سوراخ سوراخ کردن

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

آستین‌سرخود(هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است)

دوخت و دوز-خیاطی

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

داوطلب-خواستار-نامزد

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

دعوا کردن-نزاع کردن-زد و خورد کردن

از بای بسم الله تا تای تَمَت(از اول تا آخر، از سیر تا پیاز)

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

جلو کسی درآمدن-با کسی مقابله کردن-حق کسی را کف دستش گذاشتن

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

دخل کسی آمدن-کلک کسی کنده شدن-کار کسی ساخته شدن-نابود شدن

از گرد راه رسیده(تازه‌وارد، هنوز به کار دیگری نپرداخته)

با کسی بحث و مجادله کردن

اُق زدن-بالا آوردن

دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن

 
خراب شدن بر سر کسی-نزد کسی بار و بندیل گشادن و ماندن

تقاص گرفتن-انتقام گرفتن

خاور زمین-قاره ی آسیا

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن
چاله-گودال کوچک-دردسر-اشکال

دانگی-انجام کاری با پرداخت سهم خود از هزینه ی آن

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن

ته دیگ-برنج برشته شده و چسبیده به ته دیگ و یا چیزی که زیر برنج در ته دیگ بگذارند

خشکه پلو-کته

رشته ها را پنبه کردن-کارهای انجام شده را به باد دادن

پوز زدن-دهان زدن

اختر شمردن-شب‌بیداری

 

از زبان کسی مو در آمدن(کنایه از فرط تکرار و بی‌نتیجه بودن سخنی است)

ته صدا-صدای خوش ولی کم مایه

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی
 

ریز بار-باران ریز-ابری که باران ریز دارد

پِشک-نرمی و پرده های بینی

 

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن

آتشخوار(ظالم، حرام‌خوار)

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم

بار و بنه-وسایل سفر

زَوال-مست مست-لول

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

جامغولک-حقه-حیله
در آستین داشتن-حاضر و آماده داشتن

آب از گلو پایین نرفتن-غصه و ناراحتی شدید داشتن

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک

از خواب پریدن-بیدارشدن ناگهانی از خواب

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

بسم الله-جمله ای که هنگام آغاز به کاری و یا به هنگام تعجب و حیرت می گویند-بفرمائید ! این گوی و این میدان

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

خونسرد-آرام-بی خیال

 

بازی کردن-لق بودن-جفت نبودن

حساب خرده-اختلاف کوچک-خرده حساب-بدهکاری مختصر

تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک

آنکادر کردن-اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب

دو سر قاف-دشنامی زشت که گاه برای شوخی نیز گفته می شود

تو مشت کسی بودن-کاملا در اختیار کسی بودن

تک و پو زدن-به هر دری زدن-با تمام درماندگی کوشیدن

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

این به آن در-چیزی که عوض دارد گله ندارد-در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند
خوردن-مغلوب شدن-شکست یافتن-فرودادن

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)

 

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

اصول دین پرسیدن-سوال‌پیچ کردن

اوراق(قراضه، اسقاط، ازکارافتاده)
پینه زده-وصله کرده

ریش شدن-ریش ریش شدن

پا پیش-گذاشتن پیشقدم شدن-آستین بالا زدن

تَپوک-ضربه ی دست یا پا

حق گرفتن-نگا. حق بردن

پای کسی را گرفتن-زیانی به کسی وارد شدن

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

راه حل آسپرینی-راه حل موقت و غیر اصولی

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

 
 

دست به نقد-بی درنگ-زود-فورن

زار-کوتاه شده ی زایر

ریقش را در آوردن-بیرون آوردن مواد درون امعا و احشا

خشکه نان-نانی که بیش از اندازه در تنور مانده و خشک شده است

دَرَ ک رفتن-برای مردن کسی می گویند که از او تنفر دارند

از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن

چنگک-قلاب آهنی نوک تیز
درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

بار کسی نبودن-شعور و آگاهی نداشتن

آیه آمدن-سوگند یاد کردن-به قرآن سوگند خوردن

دستی-پول نقدی که به عنوان وام کوتاه مدت از کسی می گیرند

بی پایه-دروغ-پوچ

تَپوک-ضربه ی دست یا پا

آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

دل رحم-مهربان

 

حاجی من شریک-کسی که خود را داخل کاری می کند و مدعی شراکت می شود
از شیر مرغ تا جان آمیزاد-از سیر تا پیاز

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

حقه سوار کردن-فرو کردن چوب وافور در دهانه ی حقه-فریب دادن

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

اسم‌ورسم-نام و مقام-شهرت و اعتبار

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن
بر ملا شدن-آشکار گشتن

چله گرفتن-نگا. چله داری کردن

آب بستن در چیزی(آبکی و رقیق کردن)

خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

حلال-زن یا شوهر

 

 

آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

بازداشتن-منع کردن-مانع شدن

تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

 

زیر اخیه کشیدن-زیر فشار گذاشتن

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

 
پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

خواهر و مادر-عرض و ناموس-خانواده

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

رشوه خوار-کسی که برای انجام کاری ناروا دستمزد دریافت می کند

چیزی را در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و اعتبار اعلام کردن چیزی

پشت سر کسی صفحه گذاشتن- پشت یر کسی حرف زدن

چار چشم-کسی مه عینک می زند

 

 
تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن

رده-حرف زشت یا نامربوط

ابرو زدن-رضا دادن-اشاره کردن

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

 

 
دور سر چرخاندن و دادن-صدقه دادن

خیت شدن-شرمنده شدن-کنفت شدن-بور شدن

چس نفس-پر حرف-کسی که حرف های بی سر و ته و ملال آور می زند
آفتاب لب بام-پیری نزدیک به مرگ

خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

پس رفتن-عقب رفتن

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

خر داغ کردن-ناامید شدن-ناکام شدن

از سر نو(دوباره)

پس پس رفتن-رو به عقب گام برداشتن

پر روده-پرچانه-روده دراز

از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری
خال-نقطه ی سیاه-لکه
خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

دماغ سوختگی-خجالت زدگی-ناکامی

پشت و رو کردن-برگرداندن جامه به صورتی که رو پشت و پشت رو شود

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

دور گرفتن-به چرخش افتادن-پشت سرهم سخن گرفتن

روی چشم-اطاعت می شود !

دهنی شدن-آب دهان خوردن به غذا یا چیزی
از مخ معاف بودن(دیوانه بودن)
چوب خط زدن-نشانه نهادن بر چوب خط

استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن

زال-کسی که موهای سر و ابرو و مژه های سفید دارد

رانندگی-فن راندن وسایط نقلیه-اصول و قواعد راندن

دک شدن-جیم شدن-ناپدید شدن

رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن