یکی از دردناکترین خشونتهایی که زنان جهان در طول دهه های گذشته با اون مواجه بوده و هستن، «اسیدپاشی» است. این فعالیت غیرانسانی که بعضی وقتا به وسیله نزدیکان قربونی مثل همسر یا نامزد با هدف انتقامگیری به دنبال شکست در روابط عاشقانه صورت میگیرد، نمونه روشن رفتار وحشیانه یه انسانه که واسه منافع یا خواستههای خود حاضره لذت زندگی آروم و بدون نگرانی رو از فردی دیگه سلب کنه.
اما چی دلیل میشه تا آدما به «اسیدپاشی» روی بیارن؟ کسایی که اینجور رفتارای خشونتباری دارن، تصورشون از مبادرت به اینجور عمل فاجعهباری چه میتونه باشه؟ اختیاری بودن اعمال آدم در زندگی براشون تعریف عجیب و دور از ذهنیه؟
اسیدپاشی علیه زنان با اینکه واسه انتقام و نابودی زندگی اجتماعی و آینده قربونی انجام میشه، اما بعضی وقتا به مرگ منجر میشه. این نوعِ شدید خشونت در کشورهایی که از نظر پیشرفت اجتماعی و اقتصادی در وضعیت خوبی نیستن و شکاف جنسیتی و خشونت علیه زنان و کودکان در اونا زیاده بیشتر دیده میشه. از جمله میتوان به بنگلادش، هند، پاکستان، کامبوج، چین و آفریقای جنوبی اشاره کرد.
بدیش اینه این پدیده در ایران و افغانستان و عربستان سعودی و عراق هم هست.
قربونی اسیدپاشی، کامبوج
تازهترین موردی که در مورد اسیدپاشی در ایران گزارش شده، به امروز مصادف با دوم اردیبهشتماه مربوطه که یه خانوم ۳۷ ساله در شهر تبریز به دلیل اسید پاشی به وسیله همسرش دچار سوختگی شده.
براساس اخبار رسمی، این خانوم با همسرش دچار اختلافات خانوادگی بوده و قصد داشته از ایشون جدا شه.
این موضوع واسه همسرش قابل درک نبوده و در نتیجه بدنبال انتقامگیری، نزدیک عصر به منزل قربونی مراجعه کرده و پس از حضور خانوم در جلوی درب منزل محتویات ظرف شامل اسید رو روی همسرش تخلیه میکنه.
به گفته مدیر روابط عمومی بیمارستان سینا در تبریز: بخشی از صورت، دستها و پاهای این خانوم دچار سوختگی شده و با در نظر گرفتن اینکه موضوع به پلیس اطلاع داده شده، با تشکیل پرونده دستگیری این فرد در دستور کار قرار گرفته.
هم اینکه گفته میشه که این خانوم دچار سوختگی ۱۵ درصد شده و حال عمومیاش الان خوبه و مراحل درمان بازم ادامه داره.
اما این دست از رویدادهای بد در کشور ما کم نیستن. از دیگر مواردی که بسیار خبرساز شد و خشونت اون به حدی بود که در رسانههای خارجی هم درخشش گستردهای داشت، حادثه اسیدپاشیهای زنجیرهای در اصفهان در پاییز سال ۱۳۹۳ه. به موجب این حادثه، در بازه وقتی کوتاهی، چهار زن جوون مورد حمله اسیدپاشان قرار گرفتن که منتهی به مرگ یکی از اونها شد.
البته بعضی گزارشهای غیر رسمی و غیر معتبر در اون زمان تعداد قربانیان اسیدپاشی در اصفهان رو ۱۵ نفر اعلام کردن. اما هر چی که بود، این رفتار وحشیانه و غیرانسانی امنیت مردم شهر رو دچار مشکل کرد و باعث شد تا زنان و دختران شهر کمتر در معابر عمومی ظاهر شن.
آمنه بهرامی یه مهندس الکترونیکه که بعد حادثه اسیدپاشی، با وجود ۱۷ بار عمل جراحی، بینایی و پوست صورتش رو از دست داد. خواستگار اون به دلیل شنیدن «جواب نه» به صورت آمنه اسید پاشید.
موضوع «اسیدپاشی» با هدف نابود کردن زیبایی چهره زن بدنبال جواب منفی شنیدن خواستگار رو در فیلم سینمایی «لانتوری» به کارگردانی، نویسندگی و جفت و جورکنندگی «رضا درمیشیان» هم میتوان دید. این فیلم که محصول سال ۱۳۹۴ه و برنده سیمرغ بلورین بهترین صدا و تندیس لیاقت بهترین چهرهپردازی در سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر شد، تاریکترین و تلخترین سویه خود رو به شکل یه حمله اسیدپاشی رو میکنه که جلوههای چشمی اون واسه آدمهای نازکدل خیلی قابلتحمل نیس.
لمس و حس کردن خشونت عریان در این فیلم رو میتوان تداعیکننده همون سوزش و دردی دونست که قربونی اسیدپاشی حس میکنه و در کمال حیرانی و بهت وارد فصل تلخی از زندگی خود میشه.
آسیبی که اسیدپاشی به روان قربونی وارد میکنه ماندگاره و ممکنه عوارضی مثل افسردگی، مشکل تنشزای پس از اتفاق (PTSD)، اضطراب، حملات اضطرابی، مشکلات خوردن و حتی اعتیاد و خودکشی رو به همراه داشته باشه.
از اونجا که بیشتر صورت قربونی هدف اسیدپاشی قرار میگیرد، آسیبهای جسمی مثل نابینایی گریبانگیر فرد میشه. هم اینکه خطر مشکلات تنفسی، عفونت خون (سپتیسمی)، مشکل کلیه و در آخر مرگ، قربانیان اسیدپاشی رو تهدید میکنه.
شدت ضایعه به نوع و غلظت اسید، یه وقتی که پس از حمله، شستشو و رقیق شدن شدن اسید انجام میشه و سرعت انتقال قربونی به مرکز تخصصی بستگی داره.
مهناز کاظمی به دلیل دادن دادخواست طلاق، به وسیله شوهرش مورد حمله اسیدپاشی قرار گرفت. اون ۲۱ بار صورتش رو عمل جراحی کرده و پزشکان واسه ساختن بینی یه ماه دست چپ ایشون رو به صورتش وصل کرده بودن. محمد مصطفایی وکیل دادگستری وکالت ایشون رو به صورت رایگان بردوش گرفت و تونست پس از سه ماه از زمان وقوع جرم مقدمات دستگیری همسر فراری مرتکب جرم رو جفت و جور کنه.
مهناز حالا به صورت ناشناس با دو دختر خردسالش در محلی مخفی زندگی میکنه.
در مورد اینجور مشکل خانمانسوزی لازمه تدابیری واسه مقابله با خشونت علیه زنان در پیش گرفته شه و این تصمیمات باید در بخش بازدارندگی قانونی و حمایتی باشه. بخاطر این، در روز شنبه اول اردیبهشت ماه، شهیندخت مولاوردی، دستیار خاص رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی، گفت که پیگیر تکمیل طرح «شدید شدن مجازات اسیدپاشی» است.
ایشون هم اینکه گفت: «ما با طرح شدید شدن مجازات اسیدپاشی در مجلس شورای اسلامی موافقیم و با نمایندگان در تصویب طرح همکاری میکنیم. البته ما بیشتر دنبال بازدارندگی هستیم چون ممکنه که مجازات شدید شدن شه ولی بازدارندگی و پیشگیری لازم از جرم رو نداشته باشه. هم اینکه دنبال محدودیت دسترسی و فروش اسید هم هستیم.»
به هر حال باید گفت که بدیش اینه براساس گزارشات رسمی رسانهها در سالهای گذشته، در خیلی از سایتهای اینترنتی، میتوان با ارزونترین قیمت و بدون هیچ سوال و پاسخی اسید سفارش داد. حتی در بعضی از داروخونهها هم، اسید به مشتری فروخته میشه.
هجدهم تیرماه سال ۱۳۹۰ «زیور پروین» ۳۷ ساله و دختر ۱۸ سالهاش «یثری» به وسیله داداش همسرش با همدستی داداش و همسرش با سطلی از اسید در نیمه های شب وقتیکه زیور در کنار بچه هاش در خواب بود مورد حمله اسید پاشی قرار گرفتن. شدت جراحات به وجود اومده به وسیله اسیدپاشی به روی یثری اوناونقدر بود که یثری ۱۸ ساله رو قدرت مقاومت نمونه و پس از ۱۸ روز درگذشت.
در پژوهشی که از خرداد ۱۳۸۳ تا مهر ۱۳۸۹، روی ۵۹ مورد اسیدپاشی در بیمارستان سوختگی مطهری تهران انجام شد، مشخص گشت ۵۱ درصد قربانیان مرد و ۴۹ درصد زن بودن و پنج نفر از اونا زنده نماندند.
صورت و نواحی فوقانی تنه بیشتر از هر جای دیگری هدف حمله قرار گرفته بودن و با آخر تاسف باید گفت که اسیدپاش معمولا یکی از اعضای نزدیک خونواده یا بستگان بوده.
بیشترین دلیل اسیدپاشی، خواستگاری ناموفق، رابطه خارج از چارچوب ازدواج یا درخواست طلاق بوده.
عواملی مثل فقر، وضعیت بد اجتماعی و اقتصادی و کلاهبرداری مالی هم از دیگر عوامل شایع بودن.
بیشتر قربانیانی که در این تحقیق بررسی شدن (۷۱ درصد) متأهل بودن. نصف زنان هدف حمله شوهر یا بستگان دیگه قرار گرفته بودن و بقیه اونا هدف افراد ناشناس.
مردان قربونی هم در بیشتر موارد هدف حمله افراد ناشناس (۳۶٪)، نامعلوم (۳۵٪)، بین دعوا (۱۷٪) یا قربونی حمله همسرشون (۱۲٪) بودن.
متوسط سن قربانیان ۳۶ سال و متوسط سوختگی ۳۰ درصد بود. بیشتر قربانیان مرد مجرد و بیشتر قربانیان زن متأهل بودن.